Szczepienia
Szczepienie psów, kotów wychodzących i fretek na wściekliznę to obowiązek każdego dobrego właściciela. Są też jednak inne choroby, przed którymi warto chronić swojego pupila. Jak wygląda kalendarz szczepień dla zwierząt domowych, które szczepienia są dla nich obowiązkowe, które zalecane i od kiedy trzeba szczepić?
PSY
KOTY
FRETKI
W myśl polskiego prawodawstwa psy w wieku powyżej trzech miesięcy żyjące na obszarze całego kraju podlegają obowiązkowemu ochronnemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie. Posiadacze psów obowiązani są doprowadzać psy do punktów szczepień:
- w terminie trzech miesięcy od dnia ukończenia przez psa wieku dwóch miesięcy
lub
- w terminie określonym przez lekarza weterynarii podczas poprzedniego szczepienia.
Psy poddane szczepieniu podlegają wpisowi do rejestru. Po przeprowadzeniu szczepienia posiadaczowi psa wydaje się zaświadczenie, a informacje o dokonaniu tej czynności zamieszcza się w rejestrze psów zaszczepionych przeciwko wściekliźnie.
Szczepienie przeciwko wściekliźnie jest ważne przez okres jednego roku i musi być powtarzane co roku.
Przeciwko chorobom zakaźnym takim jak:
- nosówka,
- parwowiroza,
- leptospiroza,
- parainfluenza,
- choroba Rubartha,
- koronawiroza,
- borelioza.
Schemat I wczesny: | |
5-6 tydzień: | parwowiroza i nosówka |
9-10 tydzień: | parwowiroza, nosówka, koronowiroza, zakaźne zapalenie wątroby, kaszel kenelowy, (leptospiroza – opcjonalnie, ponieważ może wywoływać odczyny alergiczne) |
12-14 tydzień: | nosówka, parwowiroza, koronowiroza, zakaźne zapalenie wątroby, kaszel kenelowy, leptospiroza |
16-18 tydzień: | wścieklizna |
Schemat II tradycyjny : | |
8-10 tydzień: | parwowiroza, nosówka, koronowiroza, zakaźne zapalenie wątroby, kaszel kenelowy |
12-14 tydzień: | parwowiroza, nosówka, koronowiroza, zakaźne zapalenie wątroby, kaszel kenelowy, (leptospiroza – opcjonalnie, ponieważ może wywoływać odczyny alergiczne) |
16-18 tydzień: | wścieklizna |
Schemat III późny : | |
po 12 tygodniu: | parwowiroza, nosówka, koronowiroza, zakaźne zapalenie wątroby, kaszel kenelowy, (leptospiroza – opcjonalnie, ponieważ może wywoływać odczyny alergiczne) |
zalecane powtórzenie szczepienia po 4 tygodniach: | parwowiroza, nosówka, koronowiroza, zakaźne zapalenie wątroby, kaszel kenelowy, (leptospiroza – opcjonalnie, ponieważ może wywoływać odczyny alergiczne) i/lub wścieklizna |
- co roku: wścieklizna
- co roku lub co drugi rok: parwowiroza, nosówka, koronowiroza, zakaźne zapalenie wątroby, kaszel kenelowy, leptospiroza
Nie ma obowiązku szczepienia kotów przeciwko wściekliźnie (taki obowiązek w szczególnych wypadkach może nałożyć na właścicieli kotów wychodzących Powiatowy Lekarz Weterynarii w momencie występowania na terenie danego obszaru zagrożenia wścieklizną) jednakże należy rozważyć, czy nie warto jest zaszczepić kota wychodzącego dobrowolnie przeciwko tej chorobie – odporność poszczepienna utrzymuje się w/g producenta szczepionki 3 lata.
Przeciwko chorobom zakaźnym takim jak:
- wirusowe zapalenie nosa i tchawicy,
- kaliciwiroza,
- panleukopenia,
- białaczka,
- chlamydioza,
- grzybica skórna.
od 8 tygodnia życia: | wirusowe zapalenie nosa i tchawicy, kaliciwiroza, panleukopenia |
w odstępie 4 tygodni: | wirusowe zapalenie nosa i tchawicy, kaliciwiroza, panleukopenia |
- co roku: wirusowe zapalenie nosa i tchawicy, kaliciwiroza, panleukopenia, białaczka, chlamydioza
- co drugi – trzeci rok: wścieklizna
W Polsce nie ma wymogu prawnego do szczepienia fretek przeciwko wściekliźnie. Jednak ze względu na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi i zwierząt, lekarze weterynarii zalecają, aby również fretki, które wypuszczane są na zewnątrz poza mieszkania – szczepić przeciw tej chorobie. Jednakże opiekun jest zobowiązany do tego szczepienia w przypadku wyjazdu za granicę (wymogi unijne) lub gdy fretka często przebywa na terenach, na których może występować wścieklizna (lasy, parki).
Przeciwko wściekliźnie szczepimy fretki, gdy ukończą 3 miesiąc życia (12 tygodni). Odstęp między szczepieniem na nosówkę, a szczepieniem na wściekliznę nie może być mniejszy niż 3-4 tygodnie. Szczepienie powtarzamy raz na 2 lata.
Przeciwko chorobie zakaźnej takiej jak nosówka.
6 tygodni: | szczepienie na nosówkę dla szczeniąt od nieszczepionych matek |
9 tygodni: | szczepienie na nosówkę dla szczeniąt od nieszczepionych matek |
12 tygodni: | szczepienie przeciwko nosówce szczeniąt od nieszczepionych matek |
12-16 tygodni: | szczepienie przeciwko wściekliźnie, w przypadku wyjazdu zza granicę, w innych przypadkach to szczepienie najlepiej wykonywać po 6 miesiąca życia |
16-20 tygodni: | szczepienie przeciwko nosówce szczeniąt od szczepionych matek |
Żywienie gryzoni
SZYNSZYLE
Chinchilla lanigera
Chinchilla brevicaudata
– dobry granulat/mieszanka dla szynszyli (2 czubate łyżki stołowe 1x dziennie pokrywają zapotrzebowanie bytowe)
– siano
– słoma, zwłaszcza w okresie okołoporodowym, ponieważ zapobiega niedrożności jelit po zjedzeniu łożyska
– smakołyki w niewielkiej ilości (wielkości kostki cukru) w postaci suszonych owoców (rodzynki, śliwki), marchewka, jabłko, seler, nasiona słonecznika
– gałązki drzew owocowych : jabłoni, gruszy
– jasne drewno sosnowe, z których zbudowane są elementy klatki
– kostka wapienna
– pokarmy spleśniałe
– duża ilość smakołyków
– pokarmy wzdymające (m.in. kapusta, kukurydza)
– sałata
– słodycze
– gałęzie drzew : cedru, eukaliptusa, śliwy, wiśni, czereśni, jodły, świerku, sekwoi
– sklejka
– glony w butelkach z wodą muszą być usuwane, ponieważ w ich obecności dobrze rozwijają się bakterie powodujące biegunkę, owrzodzenia jamy ustnej i posocznicę
– stała pora karmienia ustalona na godziny ranne lub wieczorne, gdy zwierzęta zaczynają być aktywne – minimalizuje to stres,
– każdorazową zmianę karmy należy dokonywać powoli (najlepiej zmiana o 1/4 porcji co 2 dni czyli 1 i 2 dzień :1/4 nowej karmy i 3/4 już stosowanej, 3 i 4 dzień : 2/4 nowej karmy i 2/4 starej itd.)
– dawka pokarmowa powinna zawierać ok. 20 % włókna, które jest trawione przez szynszyle w 35-50 %
KOSZATNICZKI
Octodon degus
– siano
– gotowa mieszanka dla koszatniczek lub świnek morskich, bez dodatku rodzynek, innych suszonych owoców, melasy lub cukru
– mieszanka własna zawierająca : 2 części karmy dla świnek morskich (warunek jak wyżej), 3 części suszonych roślin (kwiaty, zioła, warzywa), 1 część granulatu dla szynszyli (lub zamiennie suszonych roślin)
– 2-3 razy w tygodniu warzywa w różnym zestawie : ogórki, marchew z natką, sałata lodowa, cykoria, papryka, pomidory
– zioła : mniszek lekarski(mlecz), gwiazdnica pospolita, lucerna, podagrycznik, stokrotka, bylica, nagietek, nasturcja
– gałązki z liśćmi z : wierzby, gruszy, brzozy, jabłoni, leszczyny
– blok wapienny do gryzienia – 1x w tygodniu na 20 minut
– smakołyki w małych ilościach : ziarno słonecznika, orzechy, suszona marchew
– nadmiar ziarna słonecznika – powoduje stłuszczenie wątroby
– orzeszki ziemne
– sałata głowiasta ze sklepu ze względu na wysoki poziom związków azotowych i pestycydów
– kapusta – właściwości wzdymające
– gałązki drzew : wiśni, śliwy, drzew iglastych (jodła, świerk, cis), ponieważ są trujące
– kostka solna
– suchy chleb – ma za dużo cukru
– dropsy, rodzynki, owoce – zbyt dużo cukru
– przy urozmaiconym menu nie jest konieczne stosowanie dodatków witaminowych, ewentualnie dodatek witamin dla starszych i ciężarnych zwierząt
– koszatniczki mają wrodzoną skłonność do stłuszczenia wątroby i do cukrzycy, które to choroby są nieuleczalne i prowadzą do śmierci zwierzątka, w związku z tym należy przestrzegać diety o niskim poziomie cukru i tłuszczu
GERBIL / MYSZOSKOCZEK MONGOLSKI
Octodon degus
GERBIL SHAWA / SUWAK
– gotowe granulaty dla gerbili zawierające nasiona słonecznika, pszenicę, kukurydzę, proso, żyto i jęczmień (ok. 15 gramów dziennie dla dorosłego gerbila; podawana 2x dziennie; resztki należy usuwać)
– świeże owoce i warzywa : banany, jabłka, marchewkę, sałatę itp.
– kiełki ziaren
– siano z lucerny – dobre źródło wapnia dla karmiących samic
– nabiał : jaja gotowane na twardo, ser i mleko w proszku (dopiero po 6 tygodniu życia)
– białko zwierzęce : karma dla psów i kotów w skąpych ilościach dla myszoskoczka mongolskiego, troszkę więcej dla myszoskoczka Shaw’a
– rośliny zielone : mniszek lekarski (mlecz), tasznik pospolity, gwiazdnica, babka lancetowata
– ziarno słonecznika w nadmiarze (maksymalnie 10%dawki pokarmowej) – za dużo tłuszczu, za mało wapnia
– gerbile, które jedzą za dużo tłuszczy łatwo zapadają na lipidemię i stłuszczenie wątroby; z tego powodu nasiona słonecznika powinny stanowić mniej niż 10% dawki pokarmowej
– jakiekolwiek nowe składniki pokarmowe należy włączać do diety stopniowo i w małych ilościach, aby zapobiec wystąpieniu biegunki
SZCZUR
Rattus norvegicus
Rattus rattus
– gotowy pokarm dla szczurów w postaci bloków lub bryłek
– wzbogacone mieszanki zbóż (niestety szczury wyjadają ulubione ziarenka pozostawiając inne, co powoduje, że karma przestaje być zbilansowana)
– 20 % diety powinny stanowić różnego rodzaju owoce i warzywa
– karma dla psów i kotów zawierająca 14% – 24% białka
– słodycze
– czekolada – w dużych ilościach jest toksyczna
– zwierzęta te są wszystkożerne co oznacza, że mogą jeść zarówno marchewkę jak i gotowane mięso czy jajka
– szczury mają skłonności do tycia; badania wykazują, że szczury otyłe żyją krócej niż szczupłe, zatem umiarkowane żywienie przedłuża życie podopiecznego
– nadmiar białka w diecie prowadzi do uczulenia i wysypki, natomiast niedobór białka – do utraty sierści, odkładania się porfiry wokół oczu i predyspozycji do zakażeń.
KRÓLIK
Oryctolagus cuniculus
– siano
– słoma
– pokarm dla królików
– warzywa i owoce : marchew z natką, seler z natką, burak, jabłko, gruszka itp.
– rośliny zielone : mniszek lekarski, gwiazdnica, trawy itp.
– gałązki drzew : brzozy, jabłoni, gruszy
– suche pieczywo
– produkty zepsute, spleśniałe
– czekolada
– mięso, mleko, sery, wędliny
– rośliny trujące : bluszcz, diffenbachia, cis, kaczeniec, złotokap itp.
– nie należy podawać w nadmiarze: kapusty białej i czerwonej, liści buraków i kalarepy, rabarbaru, sałaty, szczawiu, szpinaku
– upodobania smakowe królików mogą być dla nas zaskoczeniem – niektóre lubią cebulę lub pora
ŚWINKA MORSKA
Cavia porcellus
– siano
– owoce i warzywa takie jak sałata, jabłko, gruszka, kukurydza, marchew, ogórek zielony, pomidor, burak
– zielonki : mlecz, trawa, zioła, natka z marchewki lub pietruszki itp.
– gotowe mieszanki dla świnek morskich
– suchy chleb lub bułka (zapewniają prawidłowe ścieranie się zębów)
– produkty zepsute, spleśniałe
– świnki wykształcają preferencje pokarmowe we wczesnym okresie życia, co może powodować późniejsze odmawianie przyjmowania innego pokarmu (np. świnki morskie wychowywane z królikami preferują mieszanki zbożowe dla królików, nie interesując się zupełnie mieszankami zbilansowanymi dla ich gatunku), dlatego dobrze jest zapoznać świnkę z różnymi rodzajami pokarmu wcześnie
– wymagają źródła witaminy C w paszy
MYSZ
Mus musculus
MYSZ KOLCZASTA
Acomys cahirinus
– gotowe mieszanki dla myszy
– siano
– świeże warzywa i owoce
– jajko gotowane lub surowe
– nabiał
– mięso
– biszkopty
– pieczywo suche lub moczone w wodzie lub mleku (dorosłemu osobnikowi wystarczy ilość łyżeczki do herbaty dziennie)
– mieszanka ziaren dla ptaków
– owady : koniki polne, karaluchy, muchy
– produkty zepsute, spleśniałe
– mysz karmiąca liczny miot potrafi zjeść w ciągu 24h pokarm i wodę równy wadze jej ciała
CHOMIK SYRYJSKI/ZŁOTY
Mesocricetus auratus
CHIŃSKI
Cricetukus griseus
ROSYJSKI/DŻUNGALSKI
Phodopus sungorus
ROZBOROWSKIEGO
Phodopus roborovskii
– ziarno zbóż, najchętniej w kłosach
– suche pieczywo
– kiełkujące nasiona
– warzywa i owoce : jabłko, marchew itd.
– trawa
– liście i kwiaty mniszka lekarskiego (mleczu)
– siano
– gotowane jajko (łącznie ze skorupką)
– mięso surowe lub gotowane, dżdżownice, mączniaki itd.
– ser żółty i biały
– czekolada – teobromina powoduje zatrucia
– kleiste słodycze
– w przypadku podawania mięsa lub sera należy pamiętać o sprzątaniu chomiczej spiżarni, ponieważ resztki tych produktów szybko się psują
WIEWIÓRKA ZIEMNA
Ammospermophilus harrisii
A. nelsoni
A. leucurus
A. interpres
A. insularis
– gotowe mieszanki dla wiewiórek ziemnych
– mieszanka dla chomików
– ziarno zbóż, również kiełki zbóż
– owoce i warzywa : marchewka, brzoskwinie, śliwki (bez pestek, których zawartość jest trująca)
– rośliny zielone : mlecz, gwiazdnica, tasznik
– gotowane jajko
– owady : larwy mącznika, świerszcze, puszkowane jedzenie dla psów
– niesłodzone krakersy, suche pieczywo, ciastka dla psów
– zbyt duża ilość płatków kukurydzianych – może powodować u zwierzątka swędzenie
– nadmiar nasion słonecznika – zbyt dużo tłuszczu
– pokarmy spleśniałe
– karmić dwa razy dziennie – rano i wieczorem
– wiewiórka, podobnie jak chomik, przechowuje część pokarmu w spiżarni, dlatego, zwłaszcza latem, należy pamiętać o czyszczeniu; nie powinno się usuwać wszystkiego, ponieważ może to spowodować wytworzenie u zwierzątka nawyku przetrzymywania zapasów w workach policzkowych
– pokarm musi zapewniać odpowiednie ścieranie zębów !
Bibliografia :
1. Agnieszka Zas "Szynszyle", Agencja Wydawnicza "Ergos", Warszawa;
2. Stefan Gumnior "Degus richtig halten", 2003-2006 Stefan Gumnior, Hamburg, www.octodon-degus.com;
3. Dr Ewa Śmielewska-Łoś "Dysfunkcje układu pokarmowego szynszyli", Magazyn Weterynaryjny 5'2000, Vol.9 nr 49;
4. Debbie Ducommun "Pielęgnacja i leczenie szczurów domowych", Magazyn Weterynaryjny 12'2006, Vol.15 nr 118;
5. Katherine E.Quesenberry, James w.Carpenter "Ferrets, rabbits and rodents : clinical medicine and surgery",Saunders, USA
6. Dr. Peter Roach "The Complete Book Of Pet Care", Howell Book House, New York, 1995r.;
7. Mirosław Huszcz "Zwierzęta w domu", Wydawnictwo Watra, Warszawa 1984r.;
8. V.C.G.Richardson "Choroby małych gryzoni domowych", SIMA WLW, Warszawa 2002r.;
9. strony internetowe : http://www.etc-etc.com/feedchin.htm,
Jak nauczyć szczenię czystości ?
Psy, podobnie jak większość zwierząt, które rodzą się w „gnieździe”, mają zakodowaną genetycznie chęć opuszczenia go, gdy muszą się załatwić. Wynika to z faktu, że nagromadzenie odchodów mogłoby zwrócić uwagę drapieżników a w konsekwencji doprowadzić do odkrycia legowiska i śmierci młodych. Szczenięta zaczynają opuszczać miejsce, w którym śpią, w celu wypróżnienia się, już pod koniec trzeciego tygodnia życia. Biorąc pod uwagę tą wrodzoną zdolność, jedyne, czego musimy nauczyć szczenię, to to, że jego gniazdem jest cały nasz dom a właściwym miejscem do załatwiania potrzeb jest podwórko.
Najlepszy moment na rozpoczęcie nauki czystości to mniej więcej 6 – 8 tydzień życia. Ucząc szczenię należy pamiętać, że niektóre zwierzęta przyswajają wiedzę szybciej a niektórym nauka przychodzi trudniej i wymagają one od nas większej cierpliwości. Przeciętnie piesek nauczy się zachować czystość w domu do 14 – 20 tygodnia życia.
Podczas nauki przede wszystkim musimy przestrzegać następujących zasad :
- wyprowadzać psa na dwór 6-8 razy dziennie a w szczególności :
– po zabawie
– bezpośrednio po karmieniu
– bezpośrednio po przebudzeniu
– kiedy szczenię się czymś podekscytowało (np.wizytą gości)
– przed snem
– w momencie kiedy zauważymy, że przygotowuje się ono do załatwienia się (obwąchiwanie podłogi, kręcenie się w kółko, przykucanie)
– gdy sygnalizuje nam chęć wyjścia na dwór - każdorazowo spacer powinien trwać ok. 15 – 20 minut, ponieważ szczenię nie od razu załatwia swoje potrzeby
- podczas spaceru powinno się pozostać z psem (zostawienie szczenięcia samego w ogrodzie spowoduje, że będzie ono bardziej skupione na tym, jak za nami wejść do domu, niż na siusianiu)
- dobrze jest, jeżeli to tylko możliwe, nie brać szczenięcia na ręce ale kazać mu iść za sobą, ponieważ w ten sposób szybciej zacznie kojarzyć sytuację z drzwiami i wyjściem
- można zastosować hasło, które szczenię będzie kojarzyło z załatwianiem potrzeb fizjologicznych oraz z miejscem i czasem tej czynności – należy je powtarzać zawsze, gdy szczenię się wypróżnia; umożliwia to, przy odpowiednio częstym powtarzaniu, załatwianie się na komendę
- po załatwieniu się szczenięcia na dworze natychmiast należy je nagrodzić – nagrodą może być pochwała, smakołyk, zabawa lub spacer poza ogrodem; jeżeli piesek zostanie nagrodzony dopiero po powrocie do domu, nie skojarzy nagrody z przyczyną
- należy obserwować zachowanie szczenięcia w domu, najlepiej wybrać do tego pomieszczenie, gdzie będzie dobrze widoczne i zwracać uwagę, czy nie przygotowuje się do załatwienia
- NIGDY NIE NALEŻY KARAć ZWIERZĘCIA PO FAKCIE A W SZCZEGÓLNOŚCI NIE NALEŻY ZANURZAć JEGO NOSA W WYDALINACH ! Statystycznie zwierzę kojarzy najlepiej skutek następujący do 3 sekund po zaistnieniu przyczyny, później zdolność skojarzenia zmniejsza się znacznie w krótkim czasie. W związku z tym złapanie winowajcy na gorącym uczynku i krzyknięcie na niego głośno tak, aby przerwał czynność przez niego wykonywaną da wymierne efekty. Nie można jednak zbyt mocno przestraszyć szczenięcia, ponieważ może to zaowocować obawą pieska przed załatwianiem się w obecności człowieka a w konsekwencji „siusianiem po kryjomu”
- należy pamiętać, że szczenięta, podobnie jak małe dzieci, nie panują do końca nad swoimi funkcjami fizjologicznymi, dlatego mogą nie wytrzymać do porannego spaceru; dopiero siedmio – ośmiomiesięczne szczenięta nie mają z tym problemu
- każdemu szczenięciu może się zdarzyć maly „wypadek”
Niektóre szczenięta, zwłaszcza suczki, mogą również popuszczać mocz w momencie radości, kiedy do domu przychodzi jakaś osoba z jej „stada” czyli rodziny. Zazwyczaj oddaniu moczu w tym momencie towarzyszą : ogromnia radość, próba polizania przybysza po twarzy, przypadanie do podłogi i kładzenie się na niej w sposób odsłaniający brzuch. Zachowanie takie znaczy mniej więcej tyle : „jestem mała i całkowicie niegroźna, jestem uległa, nie rób mi krzywdy”. W tym momencie nie należy takiego szczenięcia karać, ponieważ im bardziej się na nie krzyczy, tym bardziej będzie ono chciało przekonać krzyczącego, że nie stanowi dla niego zagrożenia co jest równoznaczne z dalszym popuszczaniem moczu. Najlepiej po prostu zignorować ten element w momencie jego wykonywania, wyrabiać powoli w szczenięciu pewność siebie i zapewnić mu bezpieczeństwo w „stadzie” – rzadziej się na nie złościć, mniej je odganiać, respektować „azyl” jego posłania/budy zapewniający mu nietykalność itp.
Czego możemy użyć do czyszczenia „wypadków”?
Zazwyczaj wystarcza woda z octem lub woda z niewielkim dodatkiem płynu do mycia naczyń. Można też zastosować neutralizatory zapachów. Nie należy używać płynów zawierających amoniak (wybielaczy, płynów dezynfekcyjnych do toalet itp.). Nie należy również spryskiwać miejsca, w którym szczenię często się załatwia płynem odstraszającym zwierzęta, ponieważ zapach może być zbyt intensywny (wrażliwość na bodźce jest sprawą indywidualną i wywołuje u różnych osobników różne reakcje). Płyny takie (niektóre podobno nawet imitujące zapach wydzielany przez tygrysa) są zazwyczaj przeznaczone do stosowania na terenach otwartych a nie w zamkniętych pomieszczeniach, gdzie zapach roznosi się po całym mieszkaniu i może spowodować u zwierzęcia silny stres.